เทคนิคการใช้สื่อการสอน

เทคนิคการใช้สื่อการสอน

                ความหมาย

เทคนิคการใช้สื่อการสอน  หมายถึง  กลวิธีต่างๆที่ครูใช้ในการดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้สิ่งใดก็ตามที่บรรจุเนื้อหาเกี่ยวกับการเรียนการสอนในรูปของวัสดุ  อุปกรณ์  และเทคนิควิธีการต่างๆที่ช่วยให้กิจกรรมการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล  และที่สำคัญนักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ของบทเรียน

วัตถุประสงค์ของการใช้สื่อการสอน

                วัตถุประสงค์ของการใช้สื่อการสอนมีหลายประการที่สำคัญ  ได้แก่

1.             เพื่อให้นักเรียนเข้าใจบทเรียนได้มากยิ่งขึ้น

2.             มุ่งเร้าให้นักเรียนสนใจบทเรียนอย่างต่อเนื่องตามขั้นตอนและตลอดไป

3.             เพื่อให้นักเรียนเกิดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

4.             เพื่อให้ประหยัดเวลา  วัสดุอุปกรณ์  ค่าใช้จ่าย  และบุคลากรครู 

5.             ทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ที่คุ้มค่า

ประโยชน์ของสื่อการสอน

                ประโยชน์ของสื่อการเรียนการสอน  โดยแบ่งตามประโยชน์ต่อนักเรียนและประโยชน์

ต่อครู  ดังนี้

                 ประโยชน์ของสื่อการสอนที่มีต่อนักเรียน

1.             ช่วยให้การเรียนรู้ได้ง่ายขึ้น

2.             ช่วยกระตุ้นและสร้างความสนใจให้กับนักเรียน

3.             ช่วยให้ประสบการณ์ที่เป็นรูปธรรมแก่นักเรียน

4.             ช่วยพัฒนาความคิดแก่นักเรียน

5.             ช่วยให้นักเรียนจดจำสิ่งที่เรียนได้มาก  แม่นยำ  และคงทน

6.             ช่วยให้นักเรียนได้รับประสบการณ์ตรง  แปลกใหม่  และคุ้มค่า

ประโยชน์ของสื่อการสอนที่มีต่อครู

1.             ช่วยให้ครูสอนได้ตรงตามจุดประสงค์ที่ได้กำหนดไว้

2.             ช่วยสร้างบรรยายกาศการเรียนการสอนที่น่าสนใจ

3.             สร้างความเชื่อมั่นให้กับตัวครูเอง

4.             ช่วยแบ่งเบาภาระการสอน

5.             ช่วยกระตุ้นให้ครูคิดพัฒนาสื่อใหม่ๆ

6.             ช่วยให้ครูสามารถจัดกิจกรรมได้อย่างหลากหลาย

7.             ทำให้ครูสามารถสอนได้รวดเร็ว  ถูกต้อง

8.             ช่วยให้ครูสามารถนำประสบการณ์จากแหล่งการเรียนรู้ที่มีอยู่มากมายภายนอกห้องเรียนมานำเสนอต่อนักเรียน
สื่อในยุคปัจจุบัน

                เมื่อสมัยก่อนครูใช้สื่อกระดานดำหรือสื่อต่างๆที่เตรียมจากกระดาษหรือสื่อของจริงต่อมาใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยขึ้น  ก็จะเป็นเครื่องฉายสไลด์และเครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ  แต่ในปัจจุบันการใช้เครื่องฉายสไลด์จะไม่ค่อยนิยม  แต่จะใช้การถ่ายภาพด้วยกล้องดิจิตอลและเชื่อมต่อกับจอโทรทัศน์หรือใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์นำเสนอแทน

                กิดานันท์  มลิทอง  (2544:2)  กล่าวว่า  รูปแบบการศึกษาในปัจจุบันได้มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก  จากการเรียนภายในห้องเรียนไปสู่การเรียนในห้องเรียนขนาดใหญ่และการศึกษาทางไกล  ด้วยเหตุนี้จึงต้องมีการพัฒนาสื่อการเรยีนการสอนโดยการนำสื่อเทคโนโลยีระดับสูงมาใช้เพื่อให้ครูและนักเรียนสามารถสื่อสารกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ  เช่น

1.            การใช้กล้องโทรทัศน์ถ่ายทอดการสอนจากครูคนเดียวไปยังนักเรียนจำนวนมากที่นั่งอยู่ในห้องเรียนต่างๆ

2.             การใช้เครื่องวิชวลไลเซอร์และเครื่องแอลซีดีถ่ายทอดเนื้อหาและภาพจากวัสดุขนาดเล็กให้ฉายขนาดใหญ่ขึ้นเพื่อให้ชมอย่างชัดเจนทั่วถึง

3.             การใช้เครื่องแอลซีดีถ่ายทอดข้อมูลจากคอมพิวเตอร์ขึ้นบนจอภาพ

4.             การใช้คอมพิวเตอร์เพื่อการเรียนและฝึกอบรมในรูปแบบเว็บเพื่อการศึกษา

5.             การใช้เครือข่ายอินเตอร์เน็ตในการเรียนการสอนและฝึกอบรม  รวมถึงการสืบค้นข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆทั่วโลก

6.             การใช้ดาวเทียมถ่ายทอดการสอนจากสถาบันการศึกษาหนึ่งไปยังสถาบันต่างๆที่อยู่ห่างไกล

7.             การวางระบบแลน(local  area  network)  เพื่อสร้างเครือข่ายภายในสถาบันการศึกษาในการติดต่อและใช้ทรัพยากรร่วมกัน

8.             การพัฒนาระบบเครือข่ายและซอฟต์แวร์เพื่อการศึกษาทางไกลในรูปแบบการสื่อสาร  2  ทางในลักษณะการประชุมทางไกลและห้องเรียนเสมือน

ประเภทของสื่อการสอน

                สื่อการสอนมีหลายประเภท  และมีการจำแนกประเภทโดยใช้เกณฑ์ที่แตกต่างกัน  สิริพัชร์  เจษฎาวิโรจน์  (/2550:71-72)  จำแนกประเภทของสื่อได้เป็น 6  ประเภทใหญ่ๆ  ดังนี้

1.             สื่อสิ่งพิมพ์  มีทั้งสิ่งพิมพ์ที่จัดทำขึ้นและสิ่งพิมพ์ทั่วไปที่สามารถนำมาใช้ในกระบวนการเรียนรู้

2.             สื่อบุคคล  ตัวบุคคลที่ทำหน้าที่ถ่ายทอดความรู้  แนวคิด  และวิธีปฏิบัติตนไปสู่บุคคลอื่น

3.             สื่อวัสดุ  สื่อที่เก็บสาระความรู้อยู่ในตัวเอง

4.             สื่ออุปกรณ์  สิ่งที่เป็นตัวกลางหรือตัวผ่าน  ทำให้ข้อมูลหรือความรู้ที่บันทึกในวัสดุสามารถถ่ายทอดออกมาให้เห็นหรือได้ยิน

5.             สื่อบริบท  เป็นสื่อที่ส่งเสริมหรือสนับสนุนการเรียนการสอน  ได้แก่  สภาพแวดล้อมและสถานการณ์ต่างๆ

6.             สื่อกิจกรรม  เป็นกิจกรรมหรือกระบวนการที่จัดขึ้นเพื่อเสริมสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ให้กับนักเรียน  ได้แก่  การแสดงละคร  บทบาทสมมติ  การสาธิต  การทำโครงการ  การจัดนิทรรศการ  ฯลฯ

ความรู้พื้นฐานที่ครูควรทราบสำหรับการใช้สื่อการสอน

1.             ความรู้เกี่ยวกับการรับรู้ของเด็กแต่ละวัย  ซึ่งมีความแตกต่างกัน

2.             ช่วงความสนใจของเด็กแต่ละวัยซึ่งต่างกัน

3.             ความสามารถของนักเรียนที่จะร่วมใช้อุปกรณ์การเรียนการสอนที่ครูนำมาประกอบการสอนซึ่งต่างกัน

4.             การใช้สี  ขนาด  และชนิดอุปกรณ์  ซึ่งต้องเหมาะกับความรู้และวัย

หลักและเทคนิคการใช้สื่อการสอน

                ครูจำเป็นต้องรู้หลักและเทคนิคในการใช้สื่อการสอนในขั้นตอนต่อไปนี้

1.             การเลือกสื่อการสอน

2.             การเตรียมสื่อการสอน

3.             การใช้สื่อการสอน

4.             การจัดกิจกรรมต่อเนื่องจากการใช้สื่อการเรียนการสอน(Follow  UP)

5.             การประเมินผลสื่อการสอน

การใช้สื่อการสอน

                ครูต้องเลือกใช้ให้เหมาะสมกับขั้นตอนของการสอนและวัตถุประสงค์ของบทเรียน

1.             ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน  ควรใช้สื่อที่แสดงเนื้อหากว้างๆหรือเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการเรียนในครั้งก่อน

2.             ขั้นดำเนินการสอน  ครูจะต้องใช้สื่อให้ตรงกับเนื้อหาและวิธีการสอน

3.             ขั้นวิเคราะห์และฝึกปฏิบัติ  ให้ใช้สื่อที่เป็นประเด็นปํญหาให้นักเรียนได้ฝึกคิด  โดยนักเรียนเป็นผู้ใช้สื่อเองมากที่สุด

4.             ขั้นสรุปบทเรียน  สื่อที่ใช้สรุปจึงควรครอบคลุมเนื้อหาที่สำคัญทั้งหมดโดยย่อและใช้เวลาน้อย

5.             ขั้นประเมินนักเรียน  อาจทดสอบโดยการสังเกตจากทักษะการฝึกปฏิบัติจากสื่อว่าถูกต้องหรือไม่

เทคนิคการใช้สื่อการสอน

                เพื่อให้การใช้สื่อมีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อการเรียนรู้ของนักเรียนและการดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอน  ครูต้องคำนึงถึงเทคนิคต่างๆที่สำคัญในการใช้สื่อ  ดังนี้

1.             ใช้สื่อการสอนตามลำดับ

2.             แสดงสื่อให้เห็นชัดเจน

3.             คำนึงถึงความปลอดภัย

4.             ใช้สื่อด้วยความคล่องแคล่ว

5.             การชี้สื่อควรใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสม

6.             คำนึงถึงความปลอดภัยในการใช้สื่อ

7.             เปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการใช้สื่อ

8.             ใช้สื่อให้คุ้มค่ากับที่ได้เตรียมมา

9.             ใช้อุปกรณ์ประกอบการใช้สื่ออย่างเหมาะสม

10.      ให้วเลาเพื่อทำความเข้าใจเนื้อหาสาระจากสื่อพอสมควร

11.      ให้โอกาสนักเรียนซักถามเมื่อมีปัญหาข้อข้องใจ

 

ณรงค์  กาญจนะ เทคนิคและทักษะการสอนเบื้องต้น เล่ม1 กรุงเทพฯ:จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์

,2553